0+
“Anksiyete Bozukluğu Nedir?” sorusunu sorduğumuzda, aklımıza ilk olarak endişe ve korku duygularıyla karakterize edilen bir ruhsal bozukluk gelmektedir. Anksiyete bozukluğu ile korku kavramı birbirinden farklıdır. Anksiyete bozukluğu, gelecekteki olaylar için bir endişe hâlidir, korku ise güncel olaylara bir tepkidir. Bu duygular, kalp atış hızının artması, titreme ve çeşitli fiziksel semptomlara yol açabilir.
Siz, “Bende anksiyete bozukluğu var” diye kıvranırken, çevrenizdekilerden bazılarının “Anksiyete Bozukluğu Nedir?” sorusuyla muhatap kalmanızın verdiği sıkıcılığı tahmin edebiliyoruz. Kaygı, aslında normal bir duygudur. Bu, beyninizin strese tepki verme ve sizi ilerideki olası tehlikelere karşı uyarma şeklidir. Öyle ya, herkes ara sıra endişeli hissetmektedir. Örneğin, iş yerinde bir sorunla karşılaştığınızda, sınava girmeden veya önemli bir karar vermeden önce endişelenmenizden daha doğal ne olabilir?
Ara sıra anksiyete yaşamanızda bir sorun olmadığını görüyoruz. Ancak anksiyete bozukluğu farklıdır. Sürekli ve ezici bir endişe ve korkuya neden olan bir çeşit zihinsel problemdir bu. Anksiyete bozukluğu, aşırı kaygı, semptomlarınızı tetikleyebilecek veya kötüleştirebilecek iş, okul, aile buluşmaları ve diğer sosyal durumlardan kaçınmanıza neden olabilir. Tedavi ile anksiyete bozukluğu olan birçok kişi duygularını yönetebilecek duruma gelebilmekte, iyileşebilmektedir.
Anksiyete Bozukluğunun Türleri
Anksiyete bozukluğunun türleri çeşitlidir. Yani, birkaç tür anksiyete bozukluğu vardır: Örneğin, genelleştirilmiş anksiyete bozukluğunda, sebepsiz veya çok az neden olmadan aşırı, gerçekçi olmayan endişe ve gerginlik hissedebilirsiniz. Panik atak da, anksiyete bozukluğu çeşitlerindendir. Bu süreçte, panik atağa neden olan ani, yoğun bir korku hissedersiniz. Panik atak sırasında terleyebilir, göğüs ağrınız olabilir ve kalp atışlarınız hızlanabilir, çarpıntınız tutabiir. Bazen boğulduğunuzu veya kalp krizi geçirdiğinizi hissedebilirsiniz. Sosyal anksiyete bozukluğu ise daha farklıdır. Sosyal fobi olarak da adlandırılan bu durum, günlük sosyal durumlar hakkında çok büyük bir endişe hissettiğiniz zamanlardır. Bu zaman zarfında, başkalarının sizi yargılaması, utandırması veya alay edilmesi konusunda takıntılı bir şekilde endişelenirsiniz. Belli başlı fobiler de, anksiyete bozukluğu tanımı içine girebilmektedir. Örneğin, yükseklik veya uçma gibi belirli bir nesne veya durumdan yoğun korku duyabilirsiniz. Korku, uygun olanın ötesine geçer ve sıradan durumlardan kaçınmanıza neden olabilir. Bunun adına anksiyete bozukluğu diyoruz. Agorafobi ise acil bir durum oluştuğunda kaçmanın veya yardım almanın zor göründüğü bir yerde bulunmaktan doğan yoğun bir korku hâlidir. Bu da anksiyete bozukluğunun bir çeşididir. Örneğin, uçakta, toplu taşıma araçlarında veya bir kalabalığın yanında dururken panikleyebilir veya kendinizi rahatsız olacak kadar aşırı endişeli hissedebilirsiniz. Ayrılık kaygısı çekmeyen yoktur. Sevdikleri biri ayrıldığında korkan ya da endişelenen sadece küçük çocuklar değildir. Herkes ayrılık anksiyetesi bozukluğuna yakalanabilir. Bunu yaparsanız, yakın olduğunuz bir kişi gözünüzün önünden ayrıldığında çok endişeli veya korkulu hissedersiniz. Sevdiklerinize kötü bir şey olabileceğinden daima endişeli bir durumda olursunuz. Ayrılık kaygısı da anksiyete bozukluklarının çeşitlerinden biridir.
Seçici dilsizlik, genellikle çocuklarda rastladığımız bir anksiyete bozukluğu türüdür. Bu, aileleriyle normal bir şekilde konuşan küçük çocukların okulda veya toplum içinde konuş(a)madıkları bir tür sosyal kaygı bozukluğudur. İlaç kaynaklı anksiyete bozukluğu ise, bazı ilaçların veya yasa dışı ilaçların kullanılması veya belirli uyuşturuculardan çekilme süreçlerinde anksiyete bozukluğunun bazı semptomlar tarafından tetiklenmesiyle ortaya çıkar.
Anksiyete Bozukluğu Belirtileri
Anksiyete bozukluklarının ana semptomu aşırı korku veya endişedir. Anksiyete bozuklukları ayrıca nefes almayı, uyumayı, hareketsiz kalmayı ve konsantre olmayı zorlaştırabilir. Spesifik semptomlarınız, sahip olduğunuz anksiyete bozukluğunun türüne bağlıdır. Yaygın belirtiler şunlardır: Panik, korku ve tedirginlik, Panik, kıyamet veya tehlike duyguları, Uyku problemleri, Sakin ve hareketsiz kalamamak, derinizin soğuk, terli, uyuşuk oluşu veya ellerde, ayaklarda karıncalanma, nefes darlığı, normalden daha hızlı ve daha hızlı nefes alma (hiperventilasyon), kalp çarpıntısı, ağız kuruluğu, Mide bulantısı, kas gerginliği, baş dönmesi, bir problemi defalarca düşünmek ve duramamak (ruminasyon), konsantre olamamak
ve korkulan nesnelerden veya yerlerden yoğun veya takıntılı bir şekilde kaçınmak.
Anksiyete Bozukluğunun Nedenleri ve Risk Faktörleri
Araştırmacılar, anksiyete bozukluklarına neyin yol açtığını tam olarak bilmiyorlar. Kimin yaşamsal anılarına nasıl tepki verdiği ve bunu zihin dünyasında nasıl şekillendirdiği bugün hala sır. Ancak anksiyete bozukluklarının nedenlerinden bazılarına şöyle ifade edebiliriz:
Genetik faktörlerden kaynaklanabilir. Anksiyete bozuklukları aile geçmişinde olabilir. Beyin Bazı araştırmalar, anksiyete bozukluklarının beyindeki korku ve duyguları kontrol eden hatalı devrelerle bağlantılı olabileceğini öne sürmektedir. Çevresel stres, anksiyeteyi oluşturan temek faktörlerden biridir. Bu, şahit olduğumuz veya yaşadığımız stresli olayları ifade eder. Genellikle anksiyete bozukluklarıyla bağlantılı yaşam olayları arasında çocuklukta istismar ve ihmal, sevilen birinin ölümü, saldırıya uğraması veya şiddet görmesi yer almaktadır. Belirli bir ilacın kesilmesi veya kötüye kullanılması, bazı anksiyete semptomlarını gizlemek veya azaltmak için belirli ilaçların kullanılması anksiyete bozukluğu gerekçelerinden sayılabilir. Anksiyete bozukluğu genellikle alkol ve madde kullanımıyla eş zamanlı ilerlemektedir.Bazı tıbbi durumlar da anksiyete bozukluğuna benzer semptomlara yol açabilir. Örneğin, kalp, akciğer ve tiroid rahatsızlıkları, anksiyete bozukluklarına benzer semptomlara neden olabilir veya anksiyete semptomlarını daha da kötüleştirebilir. Doktorunuzla anksiyete hakkında konuşurken diğer tıbbi durumları ihtimal dışında tutmak için tam bir fizik muayene yaptırmanız önemlidir.
Anksiyete Bozukluğu için Risk Faktörleri
Bazı durumlar sizin bir anksiyete bozukluğu geliştirme olasılığınızı artırır. Bunlara risk faktörleri denir. Bazı risk faktörlerini değiştiremezsiniz, ancak bazılarını değiştirmeniz mümkündür. Anksiyete bozuklukları için risk faktörleri şunları içerir: Ruh sağlığı bozukluğunun tarihi. Yani depresyon gibi başka bir mental bozukluğa sahipseniz, bu sizin, anksiyete bozukluğu riskinizi artırır. Çocuklukta cinsel istismar çok ciddi bir anksiyete bozukluğu kaynağıdır. Çocukluk döneminde duygusal, fiziksel ve cinsel istismar, yaşamın sonraki dönemlerinde anksiyete bozuklukları olarak kişilerin karşısına çıkabilmektedir.