0+
Tarih boyunca insanların iletişim aracı kullandıkları çok çeşitli unsurlar olmuştur. Ancak en etkin ve farklı şekillerde kullanılan iletişim aracı tabii ki dil olmuştur. Her toplumun kendine özgü bir anlatım dili vardır. Hatta her ailenin dahi kendine özel bir iletişim tarzı vardır.
İnsanların yaşamlarına sosyal bir şekilde devam etmeleri için iletişim aracı olan dillerini çok iyi kullanmaları önemli rol oynar. Dilini iyi kullanamayan kişilerin sosyal bağları zayıflar ve çevreleri git gide daralır. Bu bağlamda daha çocuk yaşta baş gösteren bazı konuşma problemlerine zamanında müdahale çok büyük önem taşır.
Artikülâsyon Nedir?
Artikülâsyon, kişinin konuşma esnasında sesleri doğru bir şekilde ve doğru bir sıra ile çıkarmasına denir. Artikülâsyon bozukluğu ise seslerin birbirine karıştırılarak konuşulma halidir. Genellikle kelimeler tam sesleri ile söylenmez, kelime içindeki harflerde yer değişikliği yapılır, kelimeye ekstra bir harf eklemesi yapılır ya da kelimede olan bir harf çıkartılarak konuşulur.
Örnek vermek gerekirse; konuşma esnasında ses değişikliği yapılana sinema demek yerine simena demek gibi, kelimenin tam telaffuz edilmeden bitirilmesine televizyon yerine televizyo gibi, kelimeye harf eklemeye iki yerine miki gibi örnekler verilebilir. Artikülâsyon bozuklukları kişinin kendisini ifade etmesinde güçlük çekmesine neden olur. Dinleyen tarafın kolaylıkla anlayabileceği bir dil olmaktan çıkar, anlamak için tüm dikkatini vermesi gerekir.
Artikülâsyon Bozukluğu Daha Çok Kimlerde Görülür?
Artikülâsyon bozukluğu genel olarak genetik aktarım ile görülmektedir. Bunun dışında rahatsızlığın oluşmasında zemin hazırlayan başka sebepler de vardır. Bunlar;
Fiziksel Normallerin Dışında Olmak
Konuşma esnasında seslerin etkileyebileceği düzeyde anomalilere sahip olan kişiler doğuştan artikülâsyon bozukluğu yaşamaya aday kişilerdir. Dudak ya da damak yarıklığı, ana dil ve küçük dil bağı, diş bozuklukları ve ileri seviyede olan yüz anomalileri artikülâsyon bozukluğunun en doğal sebeplerindendir.
Beyinsel Faaliyetlerin Normalin Dışında Çalışması
Serebral palsi, travmalar, felç gibi ağır neticelerle sonuçlanan kazaların geçirilmesi beynin konuşma ile ilgili yetisini kaybetmesine ya da bozukluk göstermesine neden olur. Beyinsel olarak artikülâsyon bozukluğu görülen kişilerde bu durum doğuştan olabileceği gibi, daha sonradan geçirdiği bir kaza sebebi ile de olabilir.
İşitme konusunda Yeterli Yetiye Sahip Olamama
Konuşmanın tam olarak gelişebilmesi ve yerleşmesi için duyma organının çok güzel çalışması gerekir. Çünkü dil en çok duyarak eğitim alır. Bu yüzden sağır olanlar aynı zamanda çoğunlukla dilsiz olurlar. İşitme organı kulakta yaşanan sorunlar kişide artikülâsyon bozukluğunun görülmesine neden olur.
Zekâ yetersizliği
Çocukta var olan zekânın seviyesini bazen vücutta gelişen her şeye yetmeyebilir. Normal seviyenin çok altında olan zekâ kapasitesine çocuklarda maalesef artikülâsyon bozuklukları çok sık karşılaşılan bir durumdur.
Yanlış eğitim alma
Anne babasında artikülâsyon bozukluğu olan çocuklar duyma yetileri ile yanlış yönlendirildikleri zamanlarda da konuşma problemleri yaşanır.
Hiçbir nedeni olmayan durumlar
Yukarıda sayılan hiç bir durumu yokken artikülâsyon bozukluğu yaşayan bireyler degil görülmektedir. Biyolojik olarak bir neden bulunamayan bir kişiler de artikülâsyon bozukluğuna psikolojik etkenlerin neden olduğu düşünülüyor.
Artikülâsyon Daha Çok Kaç Yaşlarında Görülür?
Bebekler konuşma yetisini kazanmaya 2 3 yaşlarında başlarlar. E, a gibi sesleri kolayca çıkaran bebekler ç, k, p gibi sesleri biraz daha büyüdüğünde çıkarır. Genelleme bu şekilde olmasına rağmen bazı çocuklar daha geç konuşmaya başlayabilir ya da bazı sesleri çıkarırken sorun yaşayabilir. 7 ile 8 yaşına gelen her çocuk tüm sesleri doğru bir şekilde çıkararak konuşma kabiliyetinin gelişimini tamamlamış olması gerekir. Ancak yukarıda sayılan nedenlerden dolayı konuşmasında problem yaşayan çocuklar mutlaka ailesi tarafından bir dil terapistine götürülmelidir.
Artikülâsyon Tanısı Nasıl Koyulur?
Dil ve konuşma terapistine götürülen çocuk üzerinde hemen bazı testler yapılır. Testler çocukta gerçekten artikülâsyon bozukluğu var mı teyit etmek için uygulanır. Sonuçları pozitif çıkan çocuklara terapist ses eğitimi vererek uzun soluklu bir tedavi sürecini başlatmış olur.
Artikülâsyon Zararları Nelerdir?
Artikülâsyon bozuklukları tedavi edilmediği zaman birey için gerek sosyal hayatında gerekse kariyer alanında sıkıntılar yaşamasına neden olur. Ne söylediği zor anlaşılan, anlamak için dakikalarca beklenilmek zorunda olan kişiler sosyal çevre oluşturma konusunda da sorunlar yaşarlar. Aynı şekilde fasih bir lisana sahip olmayan kişiyi kimse işe almak istemez. Yalnızlık ve iş sahibi olamama bireyde zamanla bunalıma ve depresyona neden olabilir.
Artikülâsyon Bozukluğu Tedavisi Ne Kadar Sürer?
Konuşma yetisinde yaşanan sıkıntının derecesine göre uygulanan terapinin zamanı uzar ya da kısa bir sürede tamamlanır. Bazı çocuklar 2 3 haftalık bir terapi ile konuşma bozukluklarına veda ederken, bazı çocukların tedavisi aylarca sürebiliyor.
Tedavinin süreci hastalığın derecesiyle bağlantılı olduğu kadar çocuğun terapiye verdiği cevap da önemlidir. Tedavi boyunca her çocuk haftada en az iki kere kliniğe götürülmesi gerekir. Terapist her çocuk için önceden hazırladığı test ve dersleri kendi belirlediği programa göre adım adım ilerler.